રસ્તો – ભીખુભાઇ ચાવડા ‘નાદાન’.

તમે આઘા ખસો તો કેટલો લંબાય છે રસ્તો
નિકટ આવો તો આંખોમાં સમાતો જાય છે રસ્તો

તમે ચેતાવતા રહો છો છતાં પણ ઠેસ વાગે છે
તમે સામે હો ત્યારે ક્યાં મને દેખાય છે રસ્તો !

કહો આ આપણા સંબંધની ના કઇ રીતે કહેશો ?
કે મારે ત્યાંથી નીકળી આપને ત્યાં જાય છે રસ્તો.

જતો’તો એમને ત્યાં, એ રીતે સામા મળ્યાં તેઓ,
પૂછીપૂછીને પુછાયું કે આ ક્યાં જાય છે રસ્તો.

જતું રહેવું તમારું પગ પછાડીને જતું રહેવું
અહીં હું ખાલીખમ બેઠો અને પડઘાય છે રસ્તો.

પ્રતીક્ષા નહિ કરો તો પણ એ કરવાની ફરજ પડશે,
જુઓ ‘નાદાન’ બારીમાંથી ખુદ ડોકાય છે રસ્તો.

ન થયા – રમેશ પારેખ.

આમ અછતા ન થયા આમ ઉઘાડા ન થયા,
હાથ ફૂલોમાં ઝબોળ્યા ને સુંવાળા ન થયા.

સ્વપ્ન તો આંખમાં આવીને રહે કે ન રહે,
ઘેર આવેલ પ્રસંગો ય અમારા ન થયા.

તાગવા જાવ તો – ખોદાઇ ગયા છે દરિયા,
અર્થ શોધો તો – અમસ્થા ય ઉઝરડા ન થયા.

એક વરસાદનું ટીપું અમે છબીમાં મઢ્યું,
ત્યારથી ભેજભર્યા ઓરડા કોરા ન થયા.

સમુદ્ર લોહીમાં ખીલ્યો, ખીલ્યો, ઝૂલ્યો ને ખર્યો,
બળી ‘ગ્યો છોડ લીલોછમ ને ધુમાડા ન થયા.

આજ ખાબોચિયાનાં થાય છે શુકન રણમાં,
તો ય ભાંગી પડેલ જીવને ટેકા ન થયા.

આજ વરસાદ નથી એમ ના કહેવાય, રમેશ,
એમ કહીએ કે હશે, આપણે ભીના ન થયા.

રુબાઇયાત – ઉમર ખય્યામ (અનુ. શશિકાન્ત નીલકંઠ)

જુવોને આ જગત સઘળું ભાંગલી છે સરાઇ,
તેનાં દ્વારો દિવસ-રજની ઊઘડી બંધ થાયે ;
ચાલ્યા જતા નરપતિ બધા છોડી સૌ વૈભવોને ;
ઓછું, વત્તું, રહી અહીં બધા પ્હોંચી જાતા સ્વધામે.

હાં…હાં હાલાં – સં. ઝવેરચંદ મેઘાણી.

…હાલ્ય વાલ્ય ને હુવા,
લાડવા લાવે રે ભાઇના ફુવા ;
ફુવાના શા છે ફોક,
લાડવા લાવશે ગામનાં લોક ;

લોકની શી પેર,
લાડવા કરશું આપણે ઘેર ;
ઘરમાં નથી ઘી ને ગોળ,
લાડવા કરશું રે પોર ;
પોરનાં ટાણાં વયાં જાય –
ત્યાં તો ભાઇ રે મોટો થાય !…

ભાઇને ઘેરે ગાડી ને ઘોડાં,
ઘોડાંની પડઘી વાગે,
ભાઇ મારો નીંદરમાંથી જાગે ;
ઘોડાં ખાશે રે ગોળ,
ભાઇને ઘેર હાથીની રે જોડ !…

ભાઇ ભાઇ હું રે કરું,
ભાઇ વાંસે ભૂલી ફરું ;
ભાઇને કોઇએ દીઠો,
ફૂલની વાડમાં જઇ પેઠો ;
ફૂલની વાડી વેડાવો,
ભાઇને ઘેરે રે તેડાવો !…

હું તો પરણી – મીરાં.

હું તો પરણી મારા પ્રીતમની સંગાથ,
વ્હાલમજી, હું તો પરણી મારા પ્રીતમની સંગાથ,
                  બીજાનાં મીંઢણ નહિ રે બાંધુ…..હું તો પરણી…

ચારે ચારે જુગની વ્હાલે, ચોરીઓ ચિતરાવી રે હાં ;
                  વ્હાલમજી, હું તો મંગળ વરતી છું બે ને ચાર…..બીજાનાં…

રાજસી ભોજન રાણા, જમવાં નથી રે ;
                  વ્હાલમજી, અમે પ્રેમના ટુકડા માગી ખાશું રે….બીજાનાં…

મોતીની માળા રાણા, કામ ન આવે રે હાં ;
                  વ્હાલમજી, અમે તુલસીની માળા પહેરી રહીશું રે…..બીજાનાં…

હીર તણાં ચીર મારે, કામ ન આવે રે હાં ;
                  વ્હાલમજી, અમે ભગવાં પહેરીને નિત્ય ફરશું રે…..બીજાનાં…

બાઇ મીરાં કે પ્રભુ ગિરિધર નાગર હાં ;
                  વ્હાલમજી, હું તો તમને ભજીને થઇ છું ન્યાલ રે…..બીજાનાં…

…શું રે જવાબ દઇશ માધા ? – ઇસુભાઇ ગઢવી

દ્વારકામાં કોઇ તને પૂછશે કે,
કાના ઓલી ગોકુળમાં કોણ હતી રાધા….. ?
તો શું રે જવાબ દઇશ માધા…..?
તારું તે નામ તને યાદ નો’તું તે’દિથી,
રાધાનું નામ હતું હોઠે.
ઠકારાણાં-પટરાણાં કેટલાય હતા તોયે,
રાધા રમતી’તી સાત કોઠે
રાધાવિણ વાસંળીનાં વેણ નહીં વાગે
શીદને સોગંધ એવા ખાધા…..?
તો શું રે જવાબ દઇશ માધા…..?
રાધાના પગલામાં વાવ્યું વનરાવન –
ફાગણ બનીને એમાં મહેક્યો,
રાધાના અકેકા શ્વાસ તણે ટોડલે
અષાઢી મોર બની ગહેક્યો,
આજ આઘેરાં થઇ ગ્યાં કાં રાધા ને વાંસળી
એવા તે શું પડ્યા વાંધા…..?
તો શું રે જવાબ દઇશ માધા…..?
ઘડીકમાં ગોકુળ ને ઘડીક વનરાવન,
ઘડીકમાં મથુરાના મહેલ
ઘડીકમાં રાધા ને ઘડીકમાં ગોપીઓ,
ઘડીક કુબ્જાની સંગ ગેલ
હેત પ્રીત ન્હોય રાજ ખટપટના ખેલ કાન
સ્નેહમાં તે હોય આવા સાંધા…..?
તો શું રે જવાબ દઇશ માધા…..?

“કૃષ્ણનો જવાબ”

“ગોકુળ વનરાવન ને મથુરા ને દ્વારકા
એ તો પંડ્યે છે પહેરવાના વાઘા,
રાજીપો હોય તો અંગ પર ઓઢીએ
નહીં તો રખાય એને આઘા,
આ સઘળો સંસાર મારા સોળે શણગાર
પણ અંતરનો આતમ એક રાધા…..
હવે પૂછશો મા કોણ
હતી રાધા….. ?”

આધુનિક સુદામાનું ગીત – પ્રવીણ ટાંક

( ઘર પહુંચે તો દેખકે વૈભવ ચકિત સુદામા હોય….. ના અનુસંધાને આગળ વધતું….. )

છેક દ્વારિકાથી દોડતા આવી, સુદામાએ ઉઘાડી નાખેલી ડેલી…..
ફાટેલી આંખોએ દંગ થઇ જોઇ, એના ફળિયામાં ફિયાટ પડેલી…..

ફફડતા હૈયે જ્યાં પગ દીધો ફ્લેટમાં, ત્યાં ફાગણની કોયલ સંભળાઇ…..
સોફાઓ દેખીને સૂવા એ જાય, ત્યાં તાંદુલિયાં સ્વપ્નો વીસરાય….. 
         ઓચિંતા ઝબકીને જાગી જુએ, સૂટ, બૂટ, સેટ, ટાઇ, વીંટેલી…..છેક…

પંખા, પલંગો, કબાટોને જોઇ પછી, ધીમેથી ફ્રિજને એ ખોલે,
ફ્રિજમાંયે કા’નાને થીજેલા જોઇ, ફોન ઉપાડી મોટેથી બોલે,
હાઉ આર યુ કા’ન ? જરા બિઝી છું યાર !
                  જો આ ઑફિસની ફાઇલો પડેલી…..છેક…

સનસેટ જોવાને બેઠા છે, સાંજે એ ગાર્ડનના ઝૂલે કમ્પાઉન્ડમાં
ફેશનિયાં છોકરાં ને ટોમીને લઇ, હવે નીકળે છે રોજ રોજ રાઉન્ડમાં
એના ચ્હેરે ગૉગલ્સ, સહેજ દુખતા મસલ્સ
                  હોઠ વચ્ચે છે સિગરેટ નમેલી…..છેક…

ગોળગોળ ખુરશીમાં ફરતા રહી, ઓલ્યા કૃષ્ણની સમૃદ્ધિ તાગે,
વૈભવની વચ્ચે છે એવા ચકચૂર, એને દ્વારિકા દરિદ્ર સાવ લાગે,
પોતીકી સાહ્યબી તો દોમદોમ ફૂટી, ને દ્વારિકા તો દરિયે ડૂબેલી…..
ફાટેલી આંખોએ દંગ થઇ જોઇ, એના ફળિયામાં ફિયાટ પડેલી…..